İSTANBUL — Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 157’nci sırada bulunan Türkiye’de yaklaşık 10 bin gazeteci işsiz, 142 gazeteci cezaevinde, yüzlerce gazeteci hakkındaki adli davalar ve tazminat davaları görülmeye devam ediyor.
Gazeteciler, bu sorunların dışında bir başka büyük problem yaşıyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın CHP milletvekilleri Atilla Sertel ve Sezgin Tanrıkulu’nun ayrı ayrı verdiği soru önergelerine verdiği yanıtlara göre son üç yılda 2 bin 397 gazetecinin sarı basın kartı iptal edildi.
29 Kasım 2018’de 15 bin 202 olan sarı basın kartı sahibi sayısı, Nisan 2019’da 14 bin 759’a geriledi.
Gazeteci Nevzat Onaran’ın basın kartı mücadelesi
Gazeteci Nevzat Onaran da sarı basın kartı iptal edilen gazetecilerden biri. 2016 yılının Haziran ayında basın kartı iptal edilen Onaran, 8 Aralık 2016’da o zamanki adı Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü olan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı aleyhine dava açtı.
Ancak önce Ankara 2. İdare Mahkemesi ardından da bir üyenin muhalefet şerhine rağmen Ankara Bölge İdare Mahkemesi 12. İdari Dava Dairesi otuz yıldır gazetecilik yapan Onaran’ın daha önce yargılandığı bir davayı gerekçe göstererek davayı reddetti.
Onaran: “Türkiye kanun devleti olsa kartım iptal edilmezdi”
VOA Türkçe’ye konuşan Nevzat Onaran, “İptal edildiğinde sürekli basın kartı sahibiydim. Ancak Çağdaş Gazeteciler Derneği İstanbul Şube Başkanı olduğum 1999 yılında Şanar Yurdatapan’la birlikte ‘Düşünceye Özgürlük’ kampanyası nedeniyle yargılandığım için kartım iptal edildi. Adli sicil kaydım olmadığı halde adli arşivden sildirilmesini istediler. Halbuki benim infazım gerçekleşmişti. Üstelik bu davayla ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne açtığım davayı da yıllar önce kazanmıştım. 3 bin Euro da tazminat tarafıma ödenmişti. Ama bu dava gerekçe gösterilerek sarı basın kartından mahrum kaldım. Eğer Türkiye kanun devleti olsaydı sarı basın kartım iptal edilmezdi. Ama Türkiye’de buna benzer konularla mağdur edilen milyonlarca insan var” dedi.
Basın Kartı Komisyonu’nun yapısı değiştirildi ancak kimlerden oluştuğunu henüz açıklanmadı
Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) Basın Kartı Komisyonu’nun 15 üyesinden biri iken anti demokratik uygulamalar nedeniyle komisyondan çekilen Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), BYEGM yerine kurulan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın –henüz kimlerden oluştuğu açıklanmayan- dokuz üyeli yapısını da antidemokratik buluyor.
1947’den günümüzde dek Basın Kartı Yönetmeliği 13 kez değiştirildi. Ancak Basın Kartı Komisyonu’nun üye sayısı 1973 yılından beri değişmiyordu.
13 kişilik üye sayısı 15’e çıkarılınca Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, bunun iptali için dava açtı. Ancak davayı kazanamadı.
Sibel Güneş: “Basın Kartı Yönetmeliği ile getirilen yeni düzenlemeler, gazetecilik mesleğine yeni bir darbe vurmuştur”
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Genel Sekreteri Sibel Güneş, iptal edilen basın kartlarının yeniden çıkarılması için büyük uğraş verdiklerini ancak hukuksuzluğu aşamadıklarını belirtti.
VOA Türkçe’ye konuşan Güneş, “Türkiye’de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği bir ortamda, her gazeteci kendini mahkeme karşısında bulabilmekte ve hüküm giyebilmektedir. Bu açıdan Basın Kartı Yönetmeliği ile getirilen yeni düzenlemeler, gazetecilik mesleğine yeni bir darbe vurmuştur. Basın Kartı Komisyonu oluşumu da demokratik değildir. 14.12.2018 tarihinde yürürlüğe giren 14. Basın Kartı Yönetmeliğin 6. Maddesi’yle basın kartı almak için 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 3. maddesinde sayılan terör suçları ve 4. maddesinde sayılan terör amacı ile işlenen suçlardan hüküm giymemiş olmak şartı getirilmiştir. Aynı madde ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda kamu barışına karşı suçlar kapsamında hüküm giymiş gazetecilerin kart alması mümkün değildir” dedi.
“Süreç haksız biçimde devam ediyor”
‘Suç işlemeye tahrik, suç ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçlarından hüküm giymemiş olmak, milli savunmaya karşı suçlar ile devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından hüküm giymemiş olmak’ koşulu getirildiğini dile getiren TGC Genel Sekreteri, anılan maddelerin yoruma açık olması nedeniyle her gazetecinin kartının iptal edilmesi mümkün olduğunu vurguladı.
“Son üç yılda yapılan iptallerin de 15 Temmuz Darbe girişimiyle ilgili olduğu ileri sürüldü. Ama 12 Eylül Darbe döneminde generallerle ilgili yazı yazan gazetecilerin bile basın kartları iptal edildi. Son Basın Kartı Komisyonu’na katıldığımızda bu durumun çifte standart olduğunu anlatıp sorunun çözümünü istemiştik. Bize böyle bir durumun olmadığını ileri sürdüler. Ama 12 Eylül Dönemindeki yazıları nedeniyle kartları iptal edilen gazetecilerin isimlerini verdiğimizde kartların iptal edildiği anlaşıldı. Bu süreç haksız bir biçimde sürüyor. Bu arada Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı kurulunca Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü’nün Basın Kartı Dairesi’nin deneyimli kadroları da tasfiye edildi. İletişim Başkanlığı da konuyla ilgili bir açıklama yapmıyor.”
Disk Basın İş: “Basın kartlarının iktidar tarafından verilmesi doğru değil, gazeteci örgütlerinden oluşan komisyon tarafından verilmeli”
Disk Basın İş ise sarı basın kartının cumhurbaşkanına doğrudan bağlı bir kurum tarafından verilmesinin gazetecilikle örtüşmediği görüşünde.
Disk Basın-İş Genel Başkanı Faruk Eren, terör suçlamasıyla gazetecilerin sarı basın kartlarının alınmasının da haksızlık olduğunu ifade ediyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Eren, “Sarı basın kartları yönetmeliği değişti. Terör suçlarından ceza almış gazetecilere, sarı basın kartı verilmeyecek. Yüzlerce gazeteci bu suçlamaya muhatap. Örneğin Musa Kart’a ‘terörist’ diyorlar ve sarı basın kartını iptal ediyorlar. Biz zaten hiçbir zaman sarı basın kartını bir gazeteci ruhsatı olarak görmüyoruz. Gazeteciliğe bu kadar saldırı olduğu anda, iktidar tarafında bu saldırılar sürerken iktidarın verdiği basın kartının da bizim için bir önlemi yok aslında. Dolayısıyla aslında birçok ülkede bu kartları meslek örgütleri vermeli. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Disk Basın-İş, Haber-Sen, Anadolu’daki gazeteci örgütleri bir komisyon oluştursun belirli ilkelerle versinler” dedi.
Kaynak:VOA