Brezilya’da foto muhabiri olmak hikaye sevenler için muhteşem bir etkinlik. Bu, özellikle protestoların ve çatışmaların sürdüğü durumlarda daha da heyecanlı bir hal alıyor. Ancak foto muhabirlerinin işi sanıldığının aksine hiç de kolay değil. Görevleri sırasında kullandıkları ekipmanlar son derece pahalı ve yaptıkları işin riskleri çok büyük ancak maaşları ise oldukça düşük.
Brezilya’da foto muhabirliği mesleğini yapmak son 5 yılda iki sebepten dolayı daha karmaşık hale geldi. Birincisi fotoğraf çekenlerin sayısı her geçen gün katlanarak büyük ölçüde arttı. Diğeri ise foto muhabirleri, siyasi kampanya sürecinde, polisin ve mevcut Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro’nu destekleyen vatandaşların saldırılarının açık hedefi haline geldi.
PEKİ, PROTESTOLARI KİMLER FOTOĞRAFLIYOR?
Gazeteler, dergiler ve sosyal portallardan foto muhabirleri protesto gösterilerinde sahada hazır bulunuyor. Foto muhabirleri, yasal konu da dahil olmak üzere büyük ölçüde haber kuruluşlarının desteği ile güven altında çalışıyorlar.
En büyük grup bağımsız foto muhabirleri işlerini mali veya yasal destek almadan yapma zorluğuyla karşı karşıyalar. Eylemler sürerken, fotoğraflarını haber bültenlerine satmaya çalışıyorlar ve eğer satabilirlerse fotoğraf başına ortalama 15 R $ (yaklaşık 3 ABD Doları) alıyorlar.
Brezilya’daki foto muhabirleri, polisler, protestocu vatandaşlar ve cumhurbaşkanının destekçileri tarafından tanınıyor. Silahlarını, yumruklarını ve sözlü saldırganlıklarını hangi yöne doğrultacaklarını biliyorlar. Kendinizi foto muhabiri olarak tanıttığınızda, durumunuzu tehlikeye sokabilirsiniz. Bu nedenle, fark edilmeden çalışmak tek seçenek olduğunda bile, profesyonel güvenlik ekipmanlarınızı üzerinize giymek zorunda kalabilirsiniz.
Bu, Brezilya’daki ve belki de dünyadaki tüm foto muhabirleri için mesleğin bir paradoksudur. Bir yandan, koruyucu ekipmanlar kullanma zorunluluğu, diğer yandan kask ve güvenlik yelekleri üzerindeki “basın” kelimesinin foto muhabirlerini açık hedef haline getirmesi. Güvenliğini sağlamaya çalışırken, hedef olmak. Bu durumdan kurtulabilmek için foto muhabirleri kendi aralarında yeni yöntemler geliştirdiler.
Foto muhabirleri, üzerine “basın” yazılı kask ve yelek kullanmak yerine, gerektiğinde kolayca çıkarılabilen tak-çıkar etiketler tercih ediyorlar. Bu fikir, Brezilya polisi tarafından kullanılan bir stratejiden alıntılandı. Yasadışı olmasına rağmen, bazı polis memurları saldırganların hedefi olmamak için protestolar sırasında üniformalarından ‘polis’ ibaresini rahatlıkla sökebiliyorlar. Bu yöntem foto muhabirleri tarafından kayıt altına alınan saldırı davalarının daha da az kayda geçmesine sebep oluyor.
ŞİDDET OLAYLARININ RAPORLANAMAMASI
Foto muhabirlerine yönelik saldırılara ilişkin bazı veriler alabilmek için Gazeteciler Birliği, Arfoc (Brezilya Fotoğraf ve Film Muhabirleri Birliği) ve Abraji (Brezilya Araştırmacı Gazetecilik Birliği) ile görüşmeye çalıştım. Ancak konu hakkında sadece Abraji bana bilgi verdi.
Abraji’ye göre, 2021’de Brezilya’da foto muhabirlerine ve kameramanlara karşı toplam 22 saldırı gerçekleştirilmiş. Saldırıların bu yıl yüksek olmasının bir nedeni var. Abraji yetkilisi Katia Brembatti’ye göre, foto muhabirleri önceki yıllarda diğer medya çalışanlarıyla aynı sınıfta tu- tuluyordu.
Abraji tarafından bildirilen vakaların yanı sıra, benim de saha çalışmalarıma dayanarak, foto muhabirlerine yönelik kurumun listesinde yer almayan birçok saldırı eyleminin de olduğunu eklemem gerekiyor. Gazeteciler sendikası ve Arfoc’un doğru verileri ortaya koyamamasının yanı sıra, Brezilya’daki foto muhabirlerine ve kameramanlara yönelik şiddetin kayıt altına alınmadığı gerçeği çok endişe verici.
FOTO MUHABİRİ GERÇEĞİN ANLATICISIDIR
Brezilya’da, yazılı ve dijital medyadaki foto muhabirleri ve kameramanlar, savaş cephelerinde olduğu gibi protestolar ve çatışmalar sırasında da saldırıların direk hedefindeler. Foto muhabirleri, olayların ışığında sahadaki bilgileri, haberleri yazan muhabirlerine tüm çıplaklığıyla aktarıyorlar.
Yazılı haberlerin, foto muhabirlerinin izlenimi ile ortaya çıkması, foto muhabirlerini gerçeklerin birer aktarıcısı konumuna getiriyor. Bu durum, gerçeklerin korunması adına, medya şirketleri ve kamu kuruluşlarının foto muhabirleri ve kameramanların güvenliğini sağlayacak mekanizmalar geliştirmelerini zorunlu kılıyor.
Bu, Brezilya’da ve dünya çapında yüzleşmemiz gereken acil sorunlardan biri. Foto muhabirlerinin tutkuları iyi hikayeler ortaya koymaya yetmiyor. Ayrıca korunmaya ve iyi çalışma koşullarına da ihtiyaçları var.
Wagner Ribeiro
- Brezilyalı bir profesör ve foto muhabiri. Ribeiro, çoğunlukla Latin Amerika, Avrupa ve Orta Doğu’daki protestoları, çatışmaları ve insani krizleri fotoğraflıyor. Kadrajına yansıyan gerçekler, birçok gazete, dergi ve televizyonda yer buluyor.