Uluslararası Gazeteciler Derneği (IJA) ve Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı (JWF), düşünce ve ifade özgürlüğünün geliştirilmesi ve korunmasına yönelik Özel Raportör’ün 2024 İnsan Hakları Konseyi’nin 56. oturumuna sunacağı rapora dikkat çekmek amacıyla bir başvuru çağrısında bulundu.
Raporda sürgündeki Türk gazetecilerin maruz kaldığı çeşitli tehditler ve kısıtlamalar, gazetecilik mesleğinin Türkiye’de karşılaştığı zorluklar vurgulanmaktadır. Gezi Parkı protestoları ve 2016 darbe girişimi sonrasında Türkiye’de insan hakları ve ifade özgürlüğüne yönelik artan baskıların yanı sıra, gazetecilerin ceza davaları, tehditler ve saldırılara maruz kaldığı belirtilmektedir.
Rapora göre, Temmuz 2016’dan bu yana 149 medya kuruluşu kapatılmış, en az 650 gazeteci özgürlüğünden mahrum bırakılmış ve Türkiye, dünyanın en büyük gazeteci hapishaneleri arasında yer almıştır. Sürgündeki gazeteciler, Türkiye’deki hükümetin yurtdışında da gazetecilere yönelik tehdit ve baskıları sürdürdüğüne dikkat çekmektedir.
Raporda, sürgündeki Türk gazetecilerin yaşadığı zorluklar arasında pasaportlarının hukuka aykırı bir şekilde Interpol’e bildirilmesi, terörle suçlama, sahte suçlamalarla gıyaben yargılama ve hükümet yanlısı medya aracılığıyla sürekli gözdağı ve taciz yer almaktadır.
Ayrıca, sürgündeki gazetecilerin dijital platformlarda maruz kaldığı tehditlere de vurgu yapılmaktadır. Hükümet yanlısı trollerin gazetecilere yönelik siber saldırılar, taciz ve sanal linç kampanyaları ile ifade özgürlüğü üzerindeki etkilerine dikkat çekilmektedir.
Öne çıkan bir diğer önemli nokta, sürgündeki gazetecilerin cinsiyeti yüzünden zulüm görmeleridir. Kadın gazetecilere yönelik taciz, tehdit ve cinsiyet temelli şiddetin arttığı belirtilerek, bu durumun kadınların ve toplumsal cinsiyet kimliği farklı olan bireylerin güvenliği ve eşitliği açısından ciddi sonuçlar doğurduğuna vurgu yapılmıştır.
Raporun son bölümünde, Özel Raportör’e çeşitli tavsiyelerde bulunulmaktadır. Bunlar arasında sürgündeki gazetecilere yönelik zulmün derhal sonlandırılması, Türkiye’deki yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesi, dezenformasyon yasasının iptali ve ev sahibi ülkelerden sürgündeki gazetecilere yönelik destek çağrısı yer almaktadır.
JWF ve IJA, uluslararası medya kuruluşlarına ve şirketlere, sürgündeki Türk gazetecilere destek vermeleri ve bu gazetecilere yönelik tehditlere karşı dayanışma içinde olmaları çağrısında bulunmaktadır. Ayrıca, gazetecilere hukuki yardım, güvenlik tedbirleri ve profesyonel destek sağlanması gerektiğine vurgu yapmaktadır.
JWF and IJA's Contribution to UN Special Rapporteur's report in Journalists in Exile to the HR