Sosyal medya otoriter rejim muhaliflerinin seslerini duyurabildikleri bir ortam olmaya devam ederken ne kadar ‘özgür’ olabilecekleri yeni tartışma konusu olmuş durumda. Özellikle Türkiye örneği bu tartışmalar için üzerinde açıkça çalışılabilecek somut bir ‘olay’ olarak karşımıza çıkıyor.
Yakın zamanda IJA (International Journalists Association)’nın bir markası olan BOLD Medya youtube kanalı artık Türk Hükümetinin uluslararası bir sansür aracı haline gelen TRT’nin başvurusu üzerine askıya alınmış, Türkiye sınırları ve Türk yargısı dışında konusu Türkiye’nin sansür talebi olan bir konu kanalın tekrar yayın hayatına dönmesi ile sonuçlanmıştır.
Yaşanan bu uluslararası sansür girişimi tam da Ankara’nın baskıları ve para cezaları sonrası sosyal medya sağlayıcılarının Türkiye’de ofis açma karaları sonrası gelmiştir. IJA olarak bu sansür girişimini inceleyen bir rapor hazırladık ve bu raporu sizinle paylaşıyoruz.
Bu raporda; Türkiye’de Erdoğan rejimin medyayı kontrol altına alma ve propaganda aracına dönüştürme politikasının bir parçası olarak, Youtube üzerinden yaptığı sansür ve kapatma girişimlerine dikkat çekmek istiyoruz.
Neler yaşandı?
Rapordan: “Almanya’dan içerik üreten BOLD Medya Aralık 2020’de hiç beklenmeyen bir şekilde sansür girişimi ile karşı karşıya kaldı. Türkiye devlet televizyonu TRT, birçok başka Youtube kanalına yaptığı gibi BOLD Medya kanalının da onlarca videosu hakkında YouTube iş ortaklarına sunulan Content-ID sistemi üzerinden “telif ihtarı” göndererek videoları sildirtti. Youtube sisteminin gereği olarak da 3 ihtar limiti aşıldığı için TRT’nin yaptığı bu suistimal neticesinde “telif ihlali” gerekçesiyle BOLD Medya Youtube kanalı kapanmış oldu.’
Sansür sistemi nasıl işledi?
“TRT, BOLD Medya’nın yaklaşık 30 videosuna kendisine ait hiçbir görüntü bulunmamasına rağmen Content ID yetkisini keyfi kullanarak telif talep etti. Bu yetkiyi, 3 defadan fazla kullanıldığı için kanal otomatik olarak askıya alındı. Yani gazeteciler, YouTube platformunda devlet sansürü ile karşı karşıya kaldı.
Uluslararası Gazeteciler Derneği (IJA) Genel Sekreteri Mustafa Kılıç, Türkiye’de sansürün neredeyse kanıksandığını, ancak BOLD Medya’ya yapılan sansürle durumun artık daha ciddi olduğunu açıkladı. Kılıç, ‘’Erdoğan ilk kez Avrupa’dan yayın yapan bir Youtube kanalını kapatmış oldu. Erdoğan’ın uzun kollarının farklı faaliyetlerinin Avrupa’da özellikle de Almanya’da olduğu zaten biliniyor. Ancak artık Erdoğan’ın Almanya’dan yayın yapan bir Youtube haber kanalını da kapattırabildiğini gördük. Bunun Deutche Welle’nin Türkçe yayın yapan Youtube kanalını kapattırmasından farkı yok. Dernek üyelerimiz Türkiye’de ifade özgürlüğü yok edilmiş gazeteciler. Şimdi Almanya’da da ifade özgürlüğümüzün yok edildiğini görmek çok korkutucu.” ifadeleri ile sansürün geldiği boyuta dikkat çekti.
Peki şimdi ne olacak? YouTube ‘geleneksel’ bir medya organı gibi davranıp sansüre izin mi verecek yoksa Türkiye örneğinden hareketle otoriter rejimler karşısında durabilecek mi?
Yeni medyanın otoriter rejimlerin sansür talepleri bağlamında geldiği yol ayrımını incelediğimiz raporumuzu siz okurlarımız ile paylaşıyoruz.