Aralarında Punto 24 Bağımsız Gazetecilik Platformu’nun da (P24) bulunduğu 24 basın ve ifade özgürlüğü kuruluşu kamu ilan ve reklam yayımlama hakkını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan Evrensel gazetesine yönelik ilan durdurma cezasının derhal kaldırılması çağrısında bulundu.
Basın İlan Kurumu (BİK) Genel Müdürü Rıdvan Duran’a ortak mektup gönderen imzacı örgütler, Evrensel’in ilan yasağının kaldırılmaması halinde 28 Mart itibariyle kamu ilan ve reklamlarını yayımlama hakkının ortadan kalkacağı vurgulanıyor.
BİK, Evrensel’e Eylül 2019’dan beri ilan yasağı uyguluyor. BİK düzenlemelerine göre, ilan durdurma cezasının altı ay boyunca sürmesi halinde, gazetelerin kamu ilan ve reklam yayımlama hakkı en az üç yıllık bir süre için sona eriyor.
Duran’a bugün (16 Mart 2020) gönderilen mektupta “Böylesi bir durum, gazetenin finansal statüsünü ciddi boyutta etkileyecek, yayım hayatını tehdit eden ve sonuç olarak Türkiye medyasının çoğulcu ve çeşitliliğini zedeleyecek bir etki yaratacaktır” denildi.
İlan yasağı kararı Evrensel’in toplu satın alma ilkelerini ihlal ettiği ve tiraj rakamında oynama yaptığı gerekçesiyle alınmıştı. Ancak Evrensel gazetesi yasak kararının alınmasından bu yana ihlalin giderilmesi için gerekli teknik düzenlemeleri yaptığını bildiriyor.
Mektubun tam metnini aşağıda yayımlıyoruz:
Bu mektupta imzacı olarak yer alan 24 uluslararası ve yerel basın özgürlüğü kuruluşu adına Basın İlan Kurumu’nun (BİK) Evrensel gazetesine uygulanan ilan durdurma kararının ertelenmeden kaldırılmasını talep ediyoruz.
Evrensel, Eylül ayından bu yana BİK kararıyla ilan durdurma cezasına tabi tutuluyor ve 28 Mart 2020’de dolacak altı aylık sürenin geçmesi halinde resmi ilan ve reklam yayınlama hakkı sona erecek.
Böylesi bir durum, gazetenin finansal statüsünü ciddi boyutta etkileyecek, yayım hayatını tehdit eden ve sonuç olarak Türkiye medyasının çoğulcu ve çeşitliliğini zedeyelecek bir etki yaratacaktır.
Şubat ayında, Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ) temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya gelmiş, Evrensel’in teknik düzenlemelerdeki sıkıntıların giderilmesi halinde derhal kaldırılacağı teminatını vermiştiniz.
Evrensel gazetesi, daha önce de belirttiği üzere gerekli tüm düzenlemeleri yapmış ve BİK’e ilan durdurma cezasının kaldırılması için üç kez itirazda bulunmuştur, ancak en sonuncusu Kasım ayında yapılan denetlemelerden sonra BİK her iki itirazı da reddetmiştir.
1961’de kurulan BİK, ülkenin basın sektörünü kamu bütçesinin adil dağıtımı yapılarak desteklemek amaçlı kurulan ve son derece demokratik önemi olan bir kurumdur. Geçtiğimiz on yıl içinde matbaa ve basım endüstrisinde artan ekonomik baskı sebebiyle, birçok gazetenin devamlılığı için önemli bir rol üstlenmektedir.
BİK’in bu rolü bu nedenle, Türkiye’deki gazete sektörünün sağlıklı, çeşitli ve çoğulcu kalabilmesi için hayati önem taşımaktadır. Bu rolün merkezinde, BİK’in gazetelerin yayın politikası ve görüşünden bağımsız olarak sağladığı destek yer almaktadır. Evrensel gazetesi, bağımsız ve eleştirel gazeteciliği ile bilinen ve özellikle son yıllarda bağımsız yayıncılığı sebebiyle sık sık yargısal tacize maruz kalan gazetelerden biridir.
İlan durdurma cezasının yanı sıra, BİK tarafından Evrensel gazetesine “basın etik ilkelerini ihlal ettiği” gerekçesiyle 10 ve 15 günlük ilan kesme cezalarının uygulandığını biliyoruz. Bu cezaların devam etmesi, BİK’in Evrensel’i bağımsız gazeteciliği için cezalandırmak üzere kullanıldığı kuşkusunu artırmaktadır.
Bu nedenle, sizi verdiğiniz sözü tutarak Evrensel’e uygulanan cezanın geç kalınmadan kaldırmaya çağırıyoruz.
Aynı zamanda, BİK’in şeffaflık ilkesine uyarak kamu ilan bütçelerinin dağıtımı ve gazetelere uygulanan cezai tedbirler üzerine yıllık raporlarının halka açık şekilde paylaşılmaya başlaması için talebimizi yinelemek istiyoruz. Yıllık 450 milyon Türk Lirasına denk gelen BİK bütçesinin nasıl dağıtıldığını görebilmek halkın, kamu fonlarından ayrılan bu paranın demokratik medya ortamını destekleyen ilkelere dayalı ve doğru şekilde kullanıldığını denetleyebilmesi en önemli gerekliliktir.
Saygılarımızla,
İmzalayanlar:
Article 19
Articolo 21
Association of European Journalists (AEJ)
Cartoonists Rights Network International (CRNI)
Civic Space Studies Association – Turkey / Sivil Alan Araştırmaları Derneği Committee to Protect Journalists (CPJ)
Danish PEN
English PEN
European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)
European Federation of Journalists (EFJ)
German PEN
Human Rights Watch (HRW)
International Federation of Journalists (IFJ)
International Press Institute (IPI)
Norwegian PEN
Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT)
PEN America
PEN International
P24 Bağımsız Gazetecilik Platformu
Reporters Without Borders (RSF)
South East Europe Media Organisation (SEEMO)
Swedish PEN
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS)
World Association of News Publishers (WAN-IFRA)